İran’ın Suriye’deki üçüncü cep telefonu operatörüyle ilişkisine dair göstergeler
Suriye rejimi, Şubat 2022’de üçüncü bir cep telefonu operatörüne lisans verdiğini açıkladı. Açıklamada Wafa adındaki işletmeci şirketin %100 yerli olduğu vurgulandı. Ancak Aralık ayında yapılan bir araştırmada lisans verilen şirketin İran Devrim Muhafızları’ndan bir subayın sahibi olduğu Malezyalı bir şirket olduğu ortaya çıktı.
İran’ın, rejimin 2017’den beri belgelerini tamamlamaya başladığı Suriye’deki üçüncü cep telefonu operatörüyle ilişkisi, bazı hususlara işaret etmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
• İran, rejime bağlı İletişim Bakanlığı’nın, Syriatel ve Başkanı Rami Mahluf’a açtığı davanın arkasında duruyor. Şirket, İletişim Bakanlığı’nın talep ettiği 233 milyar Suriye lirasını ödemeyi reddetmişti. Görünüşe göre İran, kendi şirketini işletmek için kuleler ve teknik teçhizat gibi altyapı faaliyetlerini kontrol etmesine izin verecek koşulları hazırlamaya çalışıyor. Böylece bu tür şeylerin maliyetinden kurtulmak istiyor.
• İran, Hizbullah’ın Lübnan’daki telekomünikasyon sektörü üzerindeki kontrol tecrübesini Suriye’de de oluşturmak istiyor. Kara Gömlekliler olayları (2008) olarak bilinen olayda Hizbullah silah zoruyla bir güvenlik sistemi oluşturmuştu. Tahran o dönemde Hizbullah’a iletişim teknolojisine sahip olması için yardım etmişti.
• İran, Suriye’deki yaklaşık 16 milyon kullanıcının verilerine erişmek istiyor. Bu, İran’ın bütün iletişimleri doğrudan izlemesini ve Suriye’de kendisine bağlı milislerinin askeri ve güvenlik önlemlerini ve faaliyetlerini gizlemesini sağlayacaktır.
• İran, bölgesel projesinin devamını sağlamak için biriken kademeli adımlara dayanıyor. Bu operatör ona yatırım fırsatı sunacak ve çeşitli faaliyetleri yapmasını sağlayacaktır. Buradan gelecek gelirler, İran’ın nüfuzunu genişletmek için kullanılacaktır. Ayrıca telekomünikasyon sektörüne yatırım yapmak, Rusya ve Türkiye gibi diğer ülkelerin rekabet ettiği Suriye ekonomisine daha fazla erişmesini sağlayacaktır.
Özetle İran’ın Suriye telekomünikasyon sektörüne girişi benzeri görülmemiş bir adım olarak görülüyor. Rejim İran’a daha fazla taviz ve müdahale etme yeteneği vermeye istekli olduğu sürece, İran’ın ülkedeki temel sektörlere erişimi ve üzerindeki kontrolü artacaktır.